Emre ERGÜL
İsrail-İran gerilimi bugünün işi değil… Yıllara dayanan bir Ortadoğu gerilimi… Ancak 7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e seri saldırısı ve sonrasında başlayan Gazze Savaşı sonrası, İsrail-İran gerilimi bir kez daha gündeme geldi. İsrail, 7 Ekim saldırılarında İran’ın resmen parmağının olduğunu söyledi. Son olarak Devrim Muhafızları Ordusu Deniz Kuvvetleri, İsrail ile bağlantılı olduğunu iddia ettiği bir yük gemisine Basra Körfezi’nde el koydu. Portekiz bandıralı ”MSC Aries” adlı geminin, Londra merkezli “Zodiac Maritime” şirketi sahibi İsrailli işadamı Eyal Ofel’e ait olduğu açıklandı. ABD Başkanı Joe Biden, hemen İran’ı “Yapma” uyardı: “Biz kendimizi İsrail’in savunmasına adadık. İsrail’i destekleyeceğiz. ” Gizli bir bilgiyi de açıklamak zorunda olduğunu söyleyen Biden, İran’ın er ya da geç İsrail’e saldıracağını belirtti. Bu açıklamadan saatler sonra, geceyarısı İran’ın dronelarla İsrail’i hedef aldığı açıklandı.
Savaş kabinesi toplandı
İsrail’in Savaş Kabinesi, İran’ın insansız hava aracı (İHA) saldırısı başlatmasının ardından bir araya geldi. Savaş Kabinesi üyesi Benny Gantz, “Doğru tarih ve zamanlamada bedelini ödeteceğiz” açıklamasında bulundu. İran-İsrail gerilimi, emtia dünyasında da tartışmaların merkezini oluşturuyor… Çünkü, İran’ın İsrail’i vurması, Gazze Savaşı’nın bölgede genişlemesi anlamına geliyor. Eski Beyaz Saray enerji danışmanı Bob McNally de İran’ın İsrail’i vurmasının şu aralar 90 dolar bandında seyreden Brent petrolün 100 doları aşacağına inanıyor.
Rapidan Energy’nin CEO’su olan McNally’a göre, 85 dolar seyrindeki WTI petrol de 90 dolar civarında olacak. Petrol fiyatları, Ortadoğu’da artan gerilimlerle birlikte bu ay şu ana kadar yükseldi; ABD gösterge ham petrol vadeli işlemleri yüzde 5 oranında yükselirken, küresel gösterge Brent ham petrolü yüzde 6’ya yaklaştı. Geçtiğimiz cuma günkü işlemlerde, Mayıs WTI ham petrolü New York Ticaret Borsası’nda 87.67 dolara kadar yükseldikten sonra 76 sent veya yüzde 0,9 artışla; varil başına 85.78 dolara ulaşırken, Haziran Brent ham petrolü 90 sent veya yüzde 1 artışla varil başına 85.78 dolara ulaştı.
Basra Körfezi ile Umman Körfezi arasındaki deniz geçişi dünyanın en önemli petrol geçiş noktası. 2023’ün ilk yarısında petrol akışı günde ortalama 21 milyon varil olarak gerçekleşti; bu da küresel petrol-sıvı tüketiminin yaklaşık yüzde 21’ine tekabül ediyor. Tortoise’un Kıdemli Portföy Yöneticisi Rob Thummel’e göre küresel petrol stokları zaten düşük seviyelerde: “Küresel petrol piyasasının 2024 yılının ikinci ve üçüncü çeyreğinde arzın yetersiz olması bekleniyor, bu nedenle küresel petrol arzındaki bir kesinti, petrol stoklarının daha da azalmasına neden olabilir.”
Thummel, mevcut petrol fiyatlarında halihazırda “bir miktar jeopolitik risk priminin” (muhtemelen 5 ila 7 dolar civarında) bulunduğuna inanıyor. İran’ın saldırısının risk primini varil başına 5 ila 10 dolar artırabileceğini belirten Thummel, bunun da petrol fiyatlarının geçici olarak varil başına 100 dolara yükselmesine neden olabileceğini tahmin etti: “Bütün bunların telafisi, OPEC+’nın kısa sürede piyasaya geri getirilebilecek anlamlı arza sahip olmasıdır. OPEC+ 1 Haziran’da tekrar toplanacak ve küresel petrol arzına hacim katabilir.”