Marx, sermaye ve iktisadi aklın cinneti

“`html

Marx’ın Meta Teorisi ve Günümüzdeki Geçerliliği

Marx, kapitalist ekonomik sistemin işleyişini detaylı bir şekilde incelerken, metaların ikili yapısına dikkat çeker. Onun fikirlerine göre, metalar hem kullanım değeri hem de mübadele değerine sahiptir. Bu noktada, Marx metaları iki ayrı kategoriye ayırmadan, ikili doğasını ele alır. Kullanım değeri, bir meta ile ilgili yararlılık özelliğini yansıtırken, mübadele değeri ise pazardaki değerini ifade eder. Bu iki değer bir yandan birbirine bağlıdır, diğer yandan da zıt ilişkiler içerisindedir. Kullanım değeri, yiyecekten giyeceğe, hatta kültürel ürünlere kadar birçok şeyde kendini gösterebilir. Önemli olan, kullanım değerinin, bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde üretilmesi ve onlarda bir isteğin oluşmasını sağlamasıdır. Diğer yandan mübadele değeri, ekonomik sistemin sadece kapitalist toplumda geçerli olan bir yönüdür.

Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti
David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti”, Çeviren: Esin Soğancılar, 239 sayfa, Sel Yayıncılık, 2021

David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti” adlı eserinde bu sorulara ışık tutarak, “Bugün bazı açılardan eski moda görünse de, Marx’ın analizleri eski zamandan çok daha geçerli.” diyerek bu fikirleri vurgular. Marx’ın dönemi, dünya genelinde etkileri hissedilen karmaşık bir ekonomik sistemin ortaya çıkmasına zemin sağlamıştır.

Harvey, Marx’ın “sermaye, hareket halinde bir değerdir” ifadesi üzerinden yola çıkarak, sermayenin döngüsünü doğadaki hidrolik denge ile kıyaslar. Ancak, bu iki yaklaşım arasında belirgin bir farklılık olduğunu da aktarır; hidrolojik döngü sabit ve değişmezdir, oysa sermaye döngüsü sürekli bir büyüme sarmalı içinde hareket eder. Harvey, sermayenin değeri hareket ettiğinde değer kaybının olduğu konusunda uyarıda bulunur.

Marx, değeri “toplumsal olarak gerekli emek zamanı” olarak tanımlarken, Harvey bu değer kavramının maddi sonuçlar doğuran ama gayri maddi ilişkilerle bağlantılı olduğunu ifade eder. Marx’ın para kavramı, yabancılaşmış emek değerlerini temsil ederken, Harvey’e göre “toplumsal olarak gerekli olan”, hem işverenlerin hem de işçilerin tabi olduğu bir “görünmez el” yaratmaktadır. Marx’a göre, mübadele değerinin tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamak, toplumsal olarak gerekli emek zamanının da sona erdirilmesi anlamına gelir.

Harvey, “hareket halindeki değer” kavramı üzerinden, sermayenin yeniden üretiminde ortaya çıkan tehlikeleri ve sermayenin farklı kesimleri arasındaki uzlaşmaz çelişkileri gözler önüne serer. Sermaye durakladığı veya yavaşladığı her anında değer kaybı meydana gelecektir. Sermaye, mamul ürün şeklinde pasif kaldığında, aktif olarak çalışamaz, bu da ekonomik bir krizi tetikler. Ayrıca, paranın atıl kalması sorunundan ziyade, burada stok maliyetlerinin daha önemli olduğunu vurgular. Üretim sürecindeki rutin masrafların karşılanması için, finansman ihtiyacı doğar ve bu çoğu zaman kredi mekanizmalarıyla halledilmeye çalışılır.

Harvey’nin borç ekonomisi üzerine yaptığı analiz, üretim zamanıyla dolaşım zamanının çelişkisi üzerinden ilerler. Bu çelişki, kredinin dünyaya girişini sağlar. Marx, fakat paranın bir meta olarak dönüşümünün karmaşık olduğunu keşfeder, bu yüzden yeni yatırım ve yenileme için kredi kullanılabilmektedir.

Marx’a göre, borç verilen para, yani faiz getiren sermaye, karşı değer formu olarak değerlendirilmektedir. Bu, sermaye devrini hızlandırmanın bir yoludur. Borç, gelecekteki üretim değerlerine ilişkin bir hak talebidir; bu değer üretimi yeterli değilse, kriz kaçınılmazdır. Dolayısıyla, üretken olmayan emek borç kapsamına girer. Örneğin, pazarlama gibi dolaşımda çalışan emekçiler artı değer yaratabilir ama gerçek anlamda bir değer üretmezler. Hem ev içi emek hem de alternatif yaşam biçimlerinin geliştirilmesi gibi unsurlar da “karşı değer” politikası kapsamına girmektedir.

Harvey, “sermayenin hareket yasalarının” günümüzde geldiği noktanın ciddiyetine dikkat çekerken, Marx’ın perspektifini kuramsal olarak güncel meselelerle birleştirir. Tüm emekçilerin yaşamlarını sürdürmek için verdikleri mücadelelerin sebeplerini çözmek ve anlamak için sermaye kavramının evrimi gereklidir. Çağımızın gerçekliğini kavrayabilmek için, sermayenin işleyiş biçimlerinin derinlemesine analiz edilmesi elzemdir.

“`

Related Posts

Aktivist Yasemin Acar kimdir, nereli? Madleen gemisiyle Gazze’ye giden Yasemin Acar hakkında bilgiler

Yasemin Acar, 1988 yılında Almanya’da, Kürt kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Berlin’de büyüyen Acar, henüz 15 yaşındayken aktivizmle tanıştı. Genç yaşlardan itibaren sosyal adalet, mülteci hakları ve ırkçılıkla mücadele gibi konularda aktif rol alarak çeşitli sivil toplum kuruluşlarıyla çalıştı. Bu erken dönemdeki deneyimleri, onun insan hakları savunuculuğu yolundaki kararlılığının temelini oluşturdu. İşte, Yasemin Acar’ın biyografisi ve detaylı bilgiler

Döviz büroları ve kuyumcular bayramın ikinci günü açık mı? Bugün döviz büroları ve kuyumcular çalışıyor mu?

Bayramın ikinci günü döviz büroları ve kuyumcuların çalışma programı merak ediliyor. Kurban Bayramı 6 Haziran Cuma günü başladı ve 9 Haziran Pazartesi günü sona erecek. Bayram boyunca özel ve kamu bankaları, Borsa İstanbul ve noterler çalışmayacak. Kuyumcularda altın alım satımı yapmak isteyenlerle, döviz bürolarında işlem yapmak isteyen vatandaşlar, Kurban Bayramı’nda döviz büroları ve kuyumcular çalışıyor mu? sorularına yanıt arıyor. Resmi tatil günlerinde kuyumcu ve döviz büroları kapalı oluyor. Dini bayramlarda ise ile sağlığı merkezleri, eczaneler, noter, nüfus müdürlükleri kapalı olacak. Peki Bayramda kuyumcular açık mı? Bayramın ikinci günü döviz büroları açılacak mı? Bayramda döviz büroları kapalı mı? İşte, kapalı ve açık olan işletmelere ilişkin bilgiler…

Kurban eti nasıl dağıtılır, kimlere verilir, kimlere verilmez? Kurban kesene kurban eti verilir mi?

Kurban eti dağıtımı hakkında bilgiler bayramla beraber araştırılıyor. 6 Haziran Cuma günü başlayacak olan Kurban Bayramı’yla beraber kesim işlemlerini tamamlayıp, kurban etinin ne kadarının dağıtılacağını öğrenmek isteyen vatandaşlar, pay konusunda sorgulamalarını gerçekleştiriyor. Kurban eti pay edilirken bir bölümünün kurban kesemeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bölümünün akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, bir kısmının da evde yenmesi tavsiye edilmektedir. Peki Kurban eti nasıl dağıtılır, pay edilir? Kurban eti kimlere verilmez? İşte konuyla ilgili detaylar…

Kırsalda bereket hayvancılığa destek projesi sonuçları ne zaman açıklanacak?

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hayvancılık sektörünü desteklemek ve kırsaldaki aile işletmelerini güçlendirmek amacıyla hayata geçirilen “Kırsalda Bereket, Hayvancılığa Destek Projesi” sonuçları için araştırmalar devam ediyor. Çiftçilerin yoğun ilgi gösterdiği projenin başvuruları 28 Şubat 2025 tarihinde sona ermişti. Peki, Kırsalda bereket hayvancılığa destek projesi sonuçları ne zaman açıklanacak? İşte, o detaylar

SON DEPREMLER AFAD VE KANDİLLİ 29 MAYIS: Anbean kaydediliyor! Az önce deprem mi oldu? Son deprem ne zaman, kaç büyüklüğünde oldu?

Son depremler AFAD ve Kandilli 29 Mayıs listesi deprem kuşağında yer alan ülkemizde hissedilen sarsıntılarla birlikte en çok merak edilip araştırılanlar arasında ilk sırlarda yer alıyor. Hemen belirtelim ki AFAD’dan alınan bilgiye göre son 24 saat içerisinde 3.0 büyüklüğü ve üzerinde bir deprem meydana gelmedi. Yaşanan deprem sonrasında ise gözler “Son deprem nerede ne zaman kaç büyüklüğünde oldu?” sorusunun cevabına çevrildi. Peki, son deprem nerede ne zaman kaç büyüklüğünde oldu? İşte merak edilip araştırılan sorunun cevabı…

29 Mayıs İzmir’de otobüs, metro ve vapur çalışıyor mu, kapalı mı? 29 Mayıs ESHOT grevde mi, toplu taşıma ve otobüsler çalışmıyor mu?

İzmir’de 29 Mayıs 2025 tarihinde toplu ulaşımda yaşanan aksamalar, kent sakinlerinin gündeminde yer alıyor. 29 Mayıs İzmir ESHOT grevde mi? sorusu da bu sebeple araştırılıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı ESHOT, İZELMAN ve İZENERJİ çalışanlarının DİSK/Genel-İş Sendikası tarafından alınan grev kararı nedeniyle otobüs seferlerinde ciddi kısıtlamalar olacağı duyurulmuştu. İşe, okula ya da farklı lokasyonlara gidecek kişiler de grevden etkilenmemek ve alternatif taşıma araçlarını tercih etmek için konunun detaylarını araştırıyor. Peki, 29 Mayıs İzmir’de otobüsler çalışıyor mu, kapalı mı? 29 Mayıs İzmir’de metrolar ve vapurlar kapalı mı?